A estimulación da linguaxe é diferente dependendo da idade do neno ou
nena. A infancia é un período de expansión da linguaxe continua. Por iso, os
xogos que vas atopar a continuación están pensados para nenos de entre 3 e 6
anos.
O xogo: un momento clave para desenvolver a linguaxe Todos os xogos
proporcionan un espazo perfecto para fomentar a linguaxe. Non é necesario
dispoñer de materiais específicos. O simple feito de comportar un intre de xogo
co teu fillo ou filla dará lugar a unha gran cantidade de oportunidade nos que
usar as palabras.
A continuación dareiche algunhas ideas sobre como estimular a linguaxe a
través de xogos concretos. Pero as actividades que realizamos no día a día
tamén dan moitas oportunidades para estimular a linguaxe.
Recoméndoche que deixes que o teu fillo ou filla tome a iniciativa. Deixa que
elixa a que xogar ou espera a que estea a xogar para achegarche. Aproveita o
xogo que captou o seu interese para fomentar a linguaxe. Así a súa motivación
e atención será maior. En ocasións, os adultos tenden a ‘mandar’ demasiado,
queren elixir os xogos (aínda que sexa a base de propoñer) e dan moitas ordes.
Lembra que é o teu fillo ou filla quen ten que ter o papel activo, non ti.
Xogos de construcción
Estes xogos motores son moi frecuentes ao comezo da infancia, entre os 2 e os
3 anos. Ademais de mellorar a coordinación motora e a percepción visual poden
ser o escenario perfecto para aprender que significan palabras como“encima”,
“debaixo” ou “á beira”. Tamén pode ser un bo momento para aprender
conceptos como as cores, as formas xeométricas ou as cantidades.
– Cando o teu fillo ou filla colla unha peza e vaia a colocala indícalle “encima da
vermella” e sinala o lugar onde pode colocala. – Se o teu fillo ou filla ten estes
conceptos dominados podedes xogar ao “xefe/a de obra” e o/a construtor/a”
(xogo de roles). Un indicará que pezas coller e onde colocalas e o outro irá
colocando as pezas.
– Outra opción para este xogo sería situar ao teu fillo/a lonxe da caixa de pezas,
de maneira que teña que dicir que peza quere para que ti a recollas. Se tras un
par de repeticións ves que o teu fillo/a parece canso ou frustrado volve a xogo
libre. Temos que ir aos poucos!
Libros con imaxes (sen texto)
Os libros con imaxes son excelentes para fomentar a linguaxe e a imaxinación.
Non hai nada escrito, o que nos permite poñer os matices que queiramos á
historia.
Por exemplo: Ladrón de Galiñas ( Béatrice Rodriguez) e Imaxina (Aaron
Becker). Pero podes atopar moitísimos máis. Pídelle ao teu fillo/a que che
conte que ocorre. Podedes turnaros para contar o que ocorre en cada páxina,
de maneira que a historia se vaia construíndo aos poucos. Esta opción
permíteche ademais ser o modelo do neno. Tenta facer énfase nas cores, as
emocións e os detalles. Sinala e feixe moitos xestos! Ler é unha actividade
experiencial.
Cancións con movementos
Favorecen a aprendizaxe de palabras, estimulan a memoria, fomentan a
imitación e permiten aprender conceptos (partes do corpo, animais, números).
Non hai escusa para non practicar en casa.
Vexo Vexo
Este clásico xogo pódenos axudar a traballar a memoria semántica e a conciencia sobre como son as palabras (“empeza por…”). Ademais, axúdanos a traballar conceptos como os adxectivos mentres imos dando pistas (cor, forma, tamaño). É importante que actuemos como modelos primeiro, e que axudemos a péquelos ata que saiban xogar. Podemos facelo primeiro con obxectos que estean á vista e logo con obxectos que estean noutra habitación.
Memory
(xogos de memoria con imaxes)
Os memorys poden axudarnos sobre todo a aprender palabras novas
(vocabulario). Podemos atopar moitos no mercado, por exemplo os memory de
cidades. Podemos usalos para contar algo de cada cidade ou falar sobre
viaxes.
Tamén internet podemos descargalos e imprimilos. Déixoche algúns exemplos
a continuación: animais, o tempo, emocións, transportes, deportes e chapeus.
Se queres traballar sobre un vocabulario concreto podes crear as túas propias
tarxetas con imaxes. Este xogo ofrece infinitas posibilidades e podemos
engadirlle dificultade poñendo un tempo máximo.
Xogos de mímica
As persoas non só expresámonos a través das palabras, tamén o noso corpo
axúdanos a comunicarnos. Desde os xestos da cara ata os movementos que
facemos coas mans inflúen na comunicación. Os xogos de mímica permítennos
divertirnos e usar o humor mentres nos comunicamos co noso corpo. Para os
máis pequenos, podemos comezar con tarxetas con imaxes de animais,
instrumentos musicais ou accións sinxelas. Tamén podemos comprar algún
xogo infantil a modo de exemplo: Xestos de Hasbro, que vén con diferentes
niveis de dificultade; Adiviña que imito de Educa, vén coa palabra e a imaxe;
ou o Party and go Disney de Diset, que inclúe varios xogos entre eles o de
mímica.
Xogos de roles (xogo simbólico)
A partir dos 3 anos, os nenos e nenas empezan a reproducir escenas da vida
real. Podemos usar os xogos para que os nenos aprendan sobre situacións
cotiás (que facemos cando imos ao supermercado, a un restaurante ou ao
xogar ao parque). Todas estas situacións están cheas de regras e interaccións
cos demais: saudar, pedir algo, compartir xoguetes, etc. Para que este xogo
sexa o máis beneficioso posible é importante que lles
deixemos actuar.
Por exemplo, se estamos a xogar con bonecos podemos facer que unha caia e dicir “oh! fíxose dano, que facemos?”. Isto é como unha invitación que facemos
aos nenos para que interactúen connosco. Temos que facer pausas para que
eles respondan. Se cremos que o noso/a peque non parece saber que hai que
facer, seremos nós quen faga de modelo xogando: podemos coller outro
boneco e dicir, “non te preocupes, eu axúdoche a ir ao médico. Alí vanche a
curar”.
O importante é que vaiamos contando historias e se poden ser divertidas mellor.
O xogo ten que ser como unha película, onde de súpeto ocorre algo inesperado
e temos que decidir que facer.
Que teño na cabeza ou
Quen son?
Trátase dun xogo no que hai que adiviñar quen ou que somos. Cada xogador
ten unha imaxe sobre a súa cabeza (en casa podemos facelo cunha cinta ou un
pano). Faremos preguntas ao resto de xogadores para adiviñar quen somos.
Os xogadores só poden responder Si ou Non. Por exemplo, “son un animal?”.
Este xogo permite traballar o razoamento verbal, o vocabulario ou a memoria.
Para o nenos máis pequenos pode ser un pouco difícil entender o
funcionamento ao principio.
Xogos de seguir
instruccións
O clásico “Simón di” é un xogo de instrucións perfecto para xogar con péquelos
a calquera idade. Non necesitamos ningún material, podemos axustar as ordes
á idade e podemos xogar por quendas. Xogar por quendas é unha
aprendizaxe crave na infancia. Un xogador en cada quenda será Simón e é o
encargado de dar as ordes aos demais. O xogador dirá “Simón di que che
toques a punta do nariz” e despois todos os xogadores teñen que facelo.
Podemos subir a dificultade de diferentes formas: – Só hai que facer a acción
se o xogador di literalmente “ Simon Di”. Se só di a acción, por exemplo “salta”,
os xogadores non ten que facer nada. Así terán que estar atentos a que ordes
son correctas e cales non. – Podemos dar varias ordes que inclúan dúas
accións á vez: “Simón di toca a túa cabeza e salta” – Podemos dar ordes que
impliquen accións secuenciadas: “Simón di toca a porta e despois toca a mesa”
Como podes ver, este xogo permite moitas combinacións desde ordes sinxelas
a complexas. Nós empezaremos facendo de modelo e despois os nenos. Trata
de ser creativo coas ordes.
Dados de contar historias
Este é un xogo excelente para o desenvolvemento da linguaxe, especialmente
para a estimulación das habilidades de conversación.
Para xogar soamente temos que tirar os datos e facer unha historia coas imaxes
que aparezan. Podemos tirar un dado cada un, por quenda, e seguir a historia
que empezase o xogador anterior. Tamén podemos establecer un tempo para
que cada xogador conte unha parte da historia, seleccionando as imaxes que
queira. Podemos xogar a este xogo dunha maneira máis sinxela usando
directamente imaxes (recortadas de revistas ou impresas).
Para o máis pequenos esta opción será máis sinxela ao principio.
Explicarémoslles que imos contar un conto, pero teremos que facelo coas
imaxes que saian. Recomendo poñer ao principio 3 cheas de imaxes:
personaxe, lugar e acción. De maneira que poderiamos facer un sinxelo: “había
unha vez ______, que vivía en ________ e encantáballe _______”.
Unha vez que os peques dominen esta dinámica podemos engadir máis imaxes
para alongar o conto.
